For English please scroll down
Η Λυδία Δαμπασίνα στην υπόγεια κρήνη της Σπλάντζιας, Χανιά
Η Λυδία Δαμπασίνα ποαρουσιάζει δύο βίντεο στην υπόγεια κρήνη της Σπλάντζιας, ένα σημαντικό Οθωμανικό μνημείο της πόλης των Χανίων Κρήτης. Το πρώτο βίντεο φέρει τον τίτλο 2100 λέξεις έρωτα και το δεύτερο 2500 λέξεις έρωτα. Στο ένα βλέπουμε υπέροχες εικόνες της πανσέληνου καθώς σκιάζεται από κλαδιά δέντρων που τα φυσά ο αέρας ακούγοντας ταυτόχρονα μια αισθαντική γυναικεία φωνή να μιλά με λόγια έρωτα. Στο άλλο ακούμε μια ανδρική φωνή να λέει ερωτικές φράσεις καθώς βλέπουμε εικόνες από τοπία. Αυτό που κάνει εντύπωση στον θεατή είναι το γεγονός ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι το άτομο που μιλά ορατό. Ακούμε την ανδρική και τη γυναικεία φωνή χωρίς να μπορούμε να δούμε ούτε τη γυναίκα ούτε τον άνδρα. Επιπλέον, οι λέξεις και οι φράσεις που λέγονται στα βίντεο δεν δίνουν μια αίσθηση συνέχειας, ούτε μπορούν να κατανοηθούν ως μέρη μιας ιστορίας: είναι αποσπασματικές λέξεις και φράσεις σα να προέρχονται από σκόρπια γράμματα, μηνύματα, διαλόγους και συζητήσεις. Ακούγοντάς τις ο επισκέπτης της έκθεσης αποκτά την εντύπωση ότι θα ήταν μέρη ενός ανδρικού ή γυναικείου μονόλογου πάνω στον έρωτα. Η ερώτηση που προκύπτει τότε είναι αν όλοι οι άνθρωποι λένε ουσιαστικά τα ίδια πράγματα όταν είναι ερωτευμένοι και διαφέρουν σε ό,τι λένε μόνο από τη σκοπιά του φύλου τους. Αυτός φαίνεται να είναι και ο λόγος που η καλλιτέχνης αποφεύγει να δείξει στον θεατή το άτομο που προφέρει τα λόγια έρωτα. Η καλλιτέχνης είναι σα να θέλει να πει ότι ο έρωτας είναι ένα φαινόμενο της γλώσσας και η γλώσσα είναι αυτή που διαθέτει στα δύο φύλα έναν κατάλογο με λέξεις και φράσεις που θα μπορούσαν να πουν όταν είναι ερωτευμένοι, μια δήλωση που συνάδει με την περίφημη μελέτη του Roland Barthes για τα αποσπάσματα του ερωτικού λόγου. Και τα δύο φύλα είναι ως εκ τούτου όμηροι απρόσωπων πολιτιστικών δομών ακόμα και στις στιγμές που τους είναι απολύτως και μύχια οικείες και μοναδικές. Ακόμα και τότε οι ερωτευμένοι αντλούν από μια καθορισμένη επιλογή ιστορικών και γλωσσικών αποθεμάτων για να εξομολογηθούν τον έρωτά τους, να μοιραστούν την οικειότητά τους και να ονειρευτούν το μέλλον τους.
Έτσι το ερώτημα που η Δαμπασίνα θέτει έχει να κάνει με την ταυτότητα και τη διαμόρφωσή της. Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς της αφορά στην ταυτότητα και στην αυτοβιογραφία και από αυτή τη σκοπιά ανήκει στη μεταμοντέρνα εκείνη τάση των καλλιτεχνών που από τη δεκαετία του 1980 άσκησαν κριτική στη φορμαλιστική πίστη στην οικουμενικότητα και υπερβατικότητα της τέχνης. Το μέλημα της καλλιτέχνιδας με την ταυτότητα γίνεται προφανές όταν κανείς μελετήσει τη δουλειά της συνολικά και το ίδιο μέλημα βρίσκουμε στην επιλογή της υπόγειας Οθωμανικής κρήνης της Σπλάντζιας για την εγκατάσταση του έργου της. Αφενός ο χώρος αυτός δεν είναι ένας καθιερωμένος θεσμός του κόσμου της τέχνης αλλά ένα δημόσιο μνημείο της πόλης. Φέρει ως εκ τούτου την υπόσχεση της ιστορικής πρωτοπορίας να κάνει την τέχνη ζωή και τη ζωή τέχνη. Αφετέρου η κρήνη ανέκαθεν στην ιστορία της τέχνης συνδεόταν με τον πλούτο και την καθαρότητα και οι διασυνδέσεις αυτές πρέπει να συνηγόρησαν στην επιλογή της καλλιτέχνιδας να εγκαταστήσει τη δουλειά της για τον έρωτα εκεί αφού της έδινε την ευκαιρία να υμνήσει τον πλούτο της ζωής και την καθαρότητα της νεότητας, ανεξάρτητα από την ατομική ταυτότητα, ως αμιγή φαινόμενα που εγγράφονται στη γλώσσα και διαδραματίζονται σε αυτή. Η απρόσωπη φαινομενικότητα του έρωτα αποδίδεται ακόμα πληρέστερα από τις εικόνες της φύσης που παρουσιάζονται και στα δύο βίντεο. Ολόκληρο το σύμπαν αντανακλά τα συναισθήματα του ερωτευμένου, μια συνθήκη που μπορεί να επιβεβαιώσει οποιοσδήποτε στην κατάσταση αυτή. Καθώς οι ερωτευμένοι σκέφτονται ότι ολόκληρο το σύμπαν εναρμονίζεται με τον έρωτά τους, στην πραγματικότητα μπορεί να συμβαίνει και ακριβώς το αντίθετο: οι ίδιοι να εναρμονίζονται με το σύμπαν το οποίο επιλέγοντας το πάθος τους εκπληρώνει το σκοπό της αναπαραγωγής του.
επιμελητής: Δρ Κωνσταντίνος Β. Πρώιμος, Διδάσκων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και κριτικός τέχνης
Lydia Dambasina at the subterranean fountain of Splantzia, Chania
Lydia Dambasina presents two videos at the subterranean fountain of Splantzia an important Ottoman monument of Chania of Crete. The first video is entitled 2100 words of love and the second 2500 words of love. In the one we see splendid images of a full moon shaded by tree branches while listening to a sensual female voice professing words of love and in the other we listen to a male voice recounting words of love while seeing images of landscapes. What strikes the viewer is the fact that in neither case is the person visible. We listen to the male and female voices without being able to see the person. Then, the words professed in both videos do not give any sense of continuity, nor do they make sense as parts of a story: they are fragmentary as if taken from letters, messages, dialogues and conversations. Listening to these words the exhibition viewer acquires the impression that they could be part of a male and a female monologue on love. The question naturally emerges whether all people say essentially the same things when in love; they differ only in relation to their gender. This is the reason why the artist selects to avoid showing the viewer the person professing the words of love: she wants to make a statement, compatible with Roland Barthes’s famous fragments of erotic discourse, that love is a linguistic phenomenon and language makes available to both sexes a list of words to say when they are in love. People seem to be hostages to impersonal cultural structures even when they find themselves in their most intimate and unique moments. Even then lovers draw from a set of historically and linguistically established options to confess their love, share their intimacy and dream their future.
Thus the questions Dambassina wishes to pose seem to concern identity and its formation. Most of her work has to do with identity and autobiography and in this sense she belongs to that postmodern trend of artists who since the 1980’s criticized the formalist belief in the universality and transcendentalism of art. The artist’s concern with identity which becomes apparent when one studies Dambassina’s work is perhaps the motive behind choosing the subterranean Ottoman fountain of Splantzia to install the work. For one thing this is certainly not an established artworld venue but rather a public monument which is part of the historical memory of the town. It makes good the promise of the historical avant-garde to turn life into art and art into life. Furthermore, the fountain has always been associated with wealth and purity and these considerations must have crossed the artist’s mind when choosing the venue to install a piece about love celebrating thus the wealth of life and the purity of youth, independently of individual identity, as pure phenomena inscribed in language and performed by it. Τhe impersonal phenomenality of love is further enhanced by the images of nature presented in both videos. The whole universe becomes a reflection of the lover’s feelings, a condition Twith which lovers are familiar. While they may think that the whole universe is attuned to their love it is actually quite the contrary: they attune themselves to the universe which chooses their passion to reproduce itself.
curator: Dr Constantinos V. Proimos, Adjunct Lecturer at the Hellenic Open University and Art Critic