scroll down for french and english
Λυδία Δαμπασίνα: Το Γλέντι τελείωσε – Το Γλέντι ξαναρχίζει
Πρόκειται για φωτογραφίες που συνοδεύονται από σύντομα κείμενα: οι εικόνες βρίσκονται στο όριο ανάμεσα στο «φυσιολογικό» και το «παράδοξο». Τα κείμενα απομονώνουν αυτό που ενδεχομένως προσπεράσαμε αθέλητα και αδιάφορα. Όμως, ούτε η εικόνα εικονογραφεί το κείμενο, ούτε το κείμενο είναι η λεζάντα της εικόνας. Κάτι νέο γεννιέται για να δοκιμάσει τους φόβους και τις ανησυχίες μας, να μας προειδοποιήσει και ταυτόχρονα να μας προστατεύσει, να μας επισημάνει ότι η ασφάλεια της ιδιωτικότητας είναι μια πλάνη και πως τελικά όλα -συναισθήματα, προσδοκίες και μυστικά- θα βγουν μια μέρα στο φως. Θα δοκιμαστούν στο δημόσιο χώρο των συνδιαλλαγών και της επικοινωνίας, της βίας και της κρίσης κι αναπόφευκτα θα πληγωθούν.
Με εντυπωσιακή πειθαρχία και συνέπεια στο έργο της, διακριτικά και με ρήσεις τρίτων, η Λυδία Δαμπασίνα θα καταγράψει τις στιγμές του λαβώματος. Αυτά τα αποσπάσματα λόγου και εικόνας συντάσσουν αφηγήσεις που εξομολογούνται την ποιητικότητα της ανολοκλήρωτης προσπάθειας, την ηθική του αδιεξόδου. Τα τραύματα είναι πολλά κι ακόμα κι οι άγγελοι τσακίζουν τα φτερά τους. Η Pina Bausch είναι ένας άγγελος.
Η Λυδία Δαμπασίνα αφορμάται από την εννοιολογική τέχνη. Η αρχική ιδέα την καθοδηγεί να σχεδιάσει και να δημιουργήσει μια σειρά εικόνων με λογοτεχνικό ειρμό, όπου ο λόγος προκαλεί αφηγηματικές εντάσεις και η εναλλαγή της εικόνας υποβάλλει τις ακολουθίες της αφήγησης. Πρόκειται, όμως, για μια εννοιολογική τέχνη στην οποία η ισχυρή ιδέα συνυπάρχει με την υψηλή τεχνική που αποκαλύπτεται από την άψογη επαγγελματική φωτογράφηση στο στούντιο. Η σχέση ανάμεσα στην αισθητική και τη γνωστική αξία είναι αμοιβαία και το ωραίο είναι παρόν κι απρόσιτο μαζί. Όσο δέος κι αν προκαλεί, παραμένει ωραίο. Ενίοτε δε, μαγικά ωραίο.
Έχουμε διαβάσει εφημερίδες κι έχουμε απομονώσει φράσεις κι αποσπάσματα που αναπάντεχα σήμαιναν για μας κάτι άλλο, προσωπικό. Επίσης, έχουμε δει εικόνες κι έχουμε παρατηρήσει λεπτομέρειες που τις μεγενθύναμε γιατί μας θύμισαν κάτι άλλο, συνειρμικό. Εδώ όμως, η εικόνα είναι πλασμένη και μαζί με το ανασκαμμένο κείμενο δημιουργεί ένα σώμα που απευθύνεται σε όλους και στον καθένα μας χωριστά, για να μας θυμίσει αυτό που ζούμε σήμερα, αυτό που είναι πρώτη είδηση. Η επικαιρότητα δεν αντιμετωπίζεται με την επικοινωνιακή ελαφρότητα των ΜΜΕ, ούτε με την επιφανειακή άποψη ότι η αυριανή μέρα μπορεί να αλλάξει εύκολα τη ροή των εφήμερων γεγονότων ή να ασθενήσει τη μνήμη μας. Η επικαιρότητα αποκτά ιδιότητες οντολογικής φιλοσοφίας και προβάλλει υπαρξιακά ερωτήματα.
Πρόκειται για «Το γλέντι στα χρόνια της πανούκλας» και για τις φωνές από το γιορτινό τραπέζι που ενώνονται μ’ εκείνες της νεκρώσιμης ακολουθίας;
Ή μήπως είναι «Η Μάσκα του Κόκκινου Θανάτου» κι ο Πρόσπερο με τους χίλιους ευγενείς που αποστρέφουν το βλέμμα στο μοιραίο;
Η Λυδία Δαμπασίνα γνωρίζει πως έχει ήδη γραφτεί από τους κλασικούς της λογοτεχνίας η ιστορία ενός τέτοιου γλεντιού που κατασπατάλησε τις αξίες. Δεν επιδιώκει να την ξαναγράψει, δεν αναλώνεται σε διδαχές κι αλληγορίες. Εξάλλου, αυτή η διφορούμενη φράση «Το Γλέντι ξαναρχίζει» που κυκλώνει το αφήγημα, που προτείνει το μέλλον, που αναθεωρεί την έννοια του «γλεντιού», που αδειάζει το τραπέζι, το σκοτεινιάζει και, τέλος, το εξαφανίζει, μας παρακινεί μάλλον να σκεφτούμε πάνω σε νέες δομές αλληλεγγύης και συμβίωσης παρά να εγκλωβιστούμε σ’ έναν φαύλο κύκλο.
Μαρία Τσαντσάνογλου
ιστορικός της τέχνης
επιμελήτρια του
Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη
Lydia Dambassina: La fête est finie – La fête recommence
Le travail présenté est constitué de photos accompagnées de textes courts: les images se situent à la limite entre le «normal» et le «paradoxal». Les textes isolent ce que nous avons pu croiser involontairement et dans l’indifférence. Cependant, l’image n’illustre pas davantage le texte que le texte n’est la légende de l’image. Quelque chose de nouveau est né pour mettre nos peurs et nos angoisses à l’épreuve, pour nous alerter et nous protéger, nous faire prendre conscience que la sécurité de l’intimité est un leurre et que finalement tout viendra un jour à la lumière -sentiments, attentes et secrets. Ils seront mis à l’épreuve dans l’espace public des échanges et de la communication, par la violence de la crise, et inévitablement blessés.
Au sein d’une oeuvre à la discipline et à la constance impressionnantes, en reprenant les paroles de tiers, Lydia Dambassina retranscrit les étapes de la blessure. Ces fragments de paroles et d’images composent des narrations qui mettent au jour la poésie de l’effort inachevé, la morale de l’impasse. Les blessures sont innombrables et les anges aussi se brisent les ailes. Pina Bausch est un ange.
Le travail de Lydia Dambassina prend sa source dans l’art conceptuel. Son idée première est de faire surgir en elle, puis de créer, une série d’images avec une mise en place littéraire, où le langage provoque des tensions narratives et où les séquences d’images sous-tendent la narration. Mais il s’agit d’un art conceptuel où l’idée forte coexiste avec une technique parfaite qui se révèle dans la qualité de la prise de vue professionnelle en studio. Les valeurs esthétiques et cognitives sont liées et la beauté est à la fois présente et inaccessible. En dépit de l’admiration muette qu’elle provoque, la beauté reste belle. Et parfois, magiquement belle.
Nous avons lu des journaux et isolé des phrases et des fragments de texte qui, d’une façon inattendue, ont revêtu pour nous un autre sens, une connotation intime. De même, nous avons vu des images et remarqué des détails que nous avons agrandis car ils nous rappelaient quelque chose d’autre, par association d’idée. Mais ici, l’image est fabriquée et, associée aux mots sortis de leur contexte, constitue un ensemble qui s’adresse à tous et à chacun de nous séparément, afin de nous rappeler ce que nous vivons aujourd’hui, de mettre en lumière la vraie actualité. Celle-ci n’est pas considérée sous l’angle ordinairement léger des médias, ni du point de vue superficiel selon lequel les événements sont éphémères et changent du jour au lendemain, cherchant ainsi à affaiblir notre mémoire. L’actualité acquiert des aspects de la philosophie ontologique et met en avant des questions existentielles.
S’agit-il de «la fête au temps de la peste» et, autour de la table, des convives dont les voix s’unissent à celles de la cérémonie funèbre? Ou s’agit-il, peut-être, du «masque de la Mort Rouge», de Prospero et des mille nobles qui cherchent vainement à ignorer la mort ?
Lydia Dambassina sait bien que les classiques de la littérature ont déjà écrit l’histoire de cette fête qui engloutit les valeurs. Elle ne cherche pas à la réécrire, elle ne s’épuise pas à faire de la pédagogie ou des allégories. Et puis, cette phrase ambivalente «La fête recommence» qui encercle la narration, qui anticipe sur le futur, qui reconsidère le sens de la «fête», qui vide la table, l’obscurcit et, à la fin, l’efface, nous incite plutôt à imaginer de nouvelles structures de solidarité et de coexistence plutôt qu’à nous laisser enfermer dans un cercle vicieux.
Maria Tsantsanoglou
historienne d’art
commissaire du
Musée d’État d’Art Contemporain, Thessaloniki
Lydia Dambassina: Party’s over – Starts over
The work consists of photos accompanied by brief texts: the images reside in the boundary separating “normal” and “paradox”. The texts isolate what we might have passed by unwillingly and indifferently. However, neither the image serves as an illustration of the text, nor is the text a caption of the image. Something new is born, to test our fears and agonies, to warn and also protect us, to make us aware that the security of privacy is an illusion and that, in the end, everything -feelings, expectations and secrets- will one day come to light. They will be tested in the public sphere of exchanges and communication, by the violence of the crisis, destined to be wounded.
Her work is impressively disciplined and coherent, while Lydia Dambassina, discretely and through the use of quotations, will record the incident of the wounding. These textual and visual fragments compose narrations which confess the lyrical quality of the unresolved effort, the ethics of the impasse. The wounds are numerous and even angels break their wings; Pina Bausch is an angel.
Lydia Dambassina’s origins are rooted in conceptual art. Her initial idea leads her to contemplate and create a series of images with a literary disposition, where words produce narrative tensions and the alternation of image dictates the sequence of narration. This is however a conceptual art, where the powerful idea co-exists with impeccable technique, which is testified by the flawless professional studio photo shoot. There is a mutual relationship linking the aesthetic aspect of her work and the cognitive value, while the element of beauty is at the same time present and inaccessible. Despite the feelings of awe it inspires, it remains beautiful – in fact it occasionally becomes magically beautiful.
We have read newspapers and isolated phrases and extracts which unexpectedly had a different, personal meaning to us. We have also seen images and observed and magnified details, because they spontaneously reminded us of something else. Here, however, the image is created and along with the excavated text it forms a coherent body which is addressed to all and each and every one of us, to remind us what we are going through today – to highlight what the really important news is. Current events are not dealt neither with the conventional lightness of the media nor with the superficial view that the morrow can easily change the flow of ephemeral events or weaken our memory. Current events acquire qualities of ontological philosophy and showcase existential questions.
Is it about the “party in the time of plague” and the voices from the festive table joining the ones of the memorial ceremony?
Or is it “Τhe Masque of the Red Death”, with Prospero and the thousand nobles making a futile attempt to stave off death?
Lydia Dambassina knows that the classics of literature have already dealt with the story of such a value‑devouring feast. She does not attempt to rewrite it, nor does she consume herself in teachings and allegories. Besides, the ambiguous phrase “(Party) Starts over”, which encircles the narration, anticipates the future, revises the meaning of “the party”, which empties, darkens and in the end eradicates the table, is rather a call addressed to us, asking us to think on novel structures of solidarity and co-existence, instead of being caught up in a vicious circle.
Maria Tsantsanoglou
art historian
curator οf the State Museum of Contemporary Art, Thessaloniki