Πρόταση για την ανέγερση του μνημείου προς τιμήν των εθνικών ευεργετών στη Θεσσαλονίκη
Προς τα Μέλη της επιτροπής Αξιολόγησης των προτάσεων για τον σχεδιασμό του ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΕΥΕΡΓΕΤΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Πες μου που εδρεύει ο έρωτας,
στην καρδιά ή στο κεφάλι ;
ρωτάει, ικετεύοντας, ένας ήρωας
του Εμπόρου της Βενετίας
Το γλυπτό που προτείνουμε παρουσιάζεται σαν ένα Τοτέμ της ανθρώπινης προσφοράς. Αποτελείται από έναν επίχρυσο ανθρώπινο εγκέφαλο και τρία χρηματοκιβώτια τα οποία τοποθετημένα το ένα επάνω στο άλλο, σχηματίζουν μία κολόνα.
Το χρηματοκιβώτιο παραπέμπει στην επιθυμία για την ασφαλή διατήρηση και στέρεη προστασία από κάθε κίνδυνο των πολύτιμων. Ο εγκέφαλος προβάλλει, ως πολύτιμος θησαυρός διακριτικά, μέσα από το άδειο εσωτερικό ενός χωρίς πόρτα χρηματοκιβωτίου και αυτό, για να δείξουμε ότι τα πολύτιμα έγιναν λαμπρά έργα που αντανακλώνται στην ευρύτητα πνεύματος του ευεργέτη που δεν εγκλωβίζεται στον υλικό κλοιό.
Η λάμψη του παραπέμπει στην κοινωνική και ηθικά αποδεκτή άδολη προσφορά της περιουσίας του, στον ευρύτερο κοινωνικό και εθνικό σύνολο με το οποίο συνδέεται συναισθηματικά, και όχι μόνο στους φυσικούς του κληρονόμους. Υπογραμμίζει την σίγουρη ευφυϊα των εθνικών ευεργετών η οποία αντιτίθεται στη θεώρηση ως μέγιστης των αξιών, τη συσσώρευση του κέρδους.
Τα τρία χρηματοκιβώτια δημιουργούν μία κολόνα και ένα δοκό, σε σχήμα Τ, σχήμα ανοιχτό σε πολλαπλούς συμβολισμούς και ερμηνείες. Η κολόνα στοιχείο βασικό στην αρχιτεκτονική, συμβολίζει την στερεότητα ενός οικοδομήματος, είτε αυτό είναι αρχιτεκτονικό, είτε είναι κοινωνικό, είτε είναι προσωπικό. Δείχνει επίσης και το βάρος και την ευθύνη που σηκώνει ο ευεργέτης με τις επιλογές του. Είναι ένας φόρος τιμής.
Οι μελέτες για την κατανόηση του ανθρώπινου υποσυνειδήτου, μας υποδεικνύουν ότι ο συμβολισμός του κιβωτίου βασίζεται σε δύο στοιχεία : το πρώτο το ότι καταθέτουμε ένα θησαυρό υλικό ή πνευματικό. Το δεύτερο το ότι το άνοιγμα ενός κιβωτίου ισοδυναμεί με μια ανακάλυψη.
Καταθέτουμε την αξία της ανθρώπινης δημιουργικής σκέψης ως το πολυτιμότερο αγαθό. Δείχνουμε τον εθνικό ευεργέτη κυριολεκτικά σαν έναν χρυσό εγκέφαλο. Τονίζουμε την πνευματικότητα του, χωρίς να αποκρύπτουμε την οικονομική του δύναμη. Θελήσαμε ένα έργο που να μπορέσει να δημιουργήσει έναν δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ του παρελθόντος, του παρόντος και του κοινού.
ΛΥΔΙΑ ΔΑΜΠΑΣΙΝΑ
ΜΑΝΩΛΗΣ ΜΠΑΜΠΟΥΣΗΣ
Φεβρουάριος 2009